Ağız kokusu insanların sosyal açıdan incinmesine neden olan ve toplumda yaygın olarak görülen sorunlar arasında yer alır. Bu sorunu yaşayan kişilerde psikolojik sorunlar baş gösterebilir. Kendilerini sosyal yaşamdan soyutlamaya, kendilerine olan güveni kaybetmeye başlarlar. Ağız kokusu farklı nedenlerden dolayı oluşabilir. Bunların belirlenerek tedavi ettirilmesi gerekir. Ağızda oluşan kokuların temel kaynağı sülfür gazlarıdır. Kokunun derecesini ölçen halitometre cihazıyla, ağız kokusu sebepleri belirlenebilir. Meydana gelen ağız kokuları bu şekilde çeşitli sınıflara ayrılarak değerlendirilir.
Ağız kokusu kaç türlü oluşur?
Fizyolojik ağız kokusu: İnsanların sağlıklı olmasına rağmen sabahları yataktan kalktıklarında sindirim kanalında birikmiş olan gazlardan ya da dil sırtında üreyen bakterilerden ağız kokusu çektikleri görülür. Bu tür ağız kokusunun giderilmesi için, dil sırtının yumuşak fırçayla fırçalanması, ağızda çinko içeriği olan gargaraların kullanılması ve sakız çiğnenmesi faydalı olacaktır. İnsanlarda sarımsak, soğan gibi besinlerin ardından oluşan ağız kokusu da, fizyolojik ağız kokusu olarak sınıflandırılır. Bu türde olan ağız kokuları hastalık olarak görülmediğinden tedavisi gerekli değildir.
Psikosomatik ağız kokusu: Bu türde oluşan ağız kokusunda hastalarda yakınma olmasına rağmen, gerçekte bir ağız kokusu bulunmaz. Bu ağız kokusundan yakınan hastalar diş doktoru ve psikiyatristin ortak çalışmasıyla tedavi edilmesi gerekir. Bu türde olan ağız kokuları gerçekte olmadığı için, koku korkusu olarak sınıflandırılmaktadır.
Patolojik ağız kokusu (Gerçek ağız kokusu): Bu türde oluşan ağız kokusunda hastalar bunu tolere ettiklerinden ya da ağızlarında oluşan kokunun farkında olmadıklarından tedavi olmaları gerektiğini kabul etmezler. Bu nedenle tedavi olmaya yeltenmezler. Bu türde olan ağız kokuları üç farklı grupta incelenir.
Patolojik ağız kokusu (Gerçek ağız kokusu): Bu türde oluşan ağız kokusunda hastalar bunu tolere ettiklerinden ya da ağızlarında oluşan kokunun farkında olmadıklarından tedavi olmaları gerektiğini kabul etmezler. Bu nedenle tedavi olmaya yeltenmezler. Bu türde olan ağız kokuları üç farklı grupta incelenir.
- Tip 1 ağız kokusu: Bu grupta hasta ağız kokusunu kendisi tayin eder. Hastalar tesadüf sonucu diş doktoruna gittiklerinde, doktorun uyarmasıyla tedaviye başlarlar. Ancak bu grupta yer alan hastaların ancak % 20 si diş doktoruna gider.
- Tip 2 ağız kokusu: Bu grupta olan hastaların ağızlarında olan kokuyu yakınları belirlemektedir. Bu hastaların en fazla yarısı düzenli olarak diş doktoruna gider.
- Tip 3 ağız kokusu: Bu grupta yer alan hastaların ağız kokusu sadece bir tahminle ya da şüpheyle açığa çıkar. Bu grupta yer alan hastalar sağlıklarına dikkat eden, büyük kısmı diş doktoru ziyaretlerini ihmal etmeyen kişilerdir.
Ağız kokusunun sebebine göre sınıflandırılması
Ağız kokusu ağız boşluğundan kaynaklandığı gibi, başka etkenlerden dolayı oluşabilir.
Ağız boşluğundan oluşan kokular: İnsanlarda görülen ağız kokusu genellikle ağız boşluğundan kaynaklanır. Periodontitisten, dilden ya da her ikisinden kaynaklanan ağız kokuları vardır. Hastaların fiziki olarak muayene edilmesinden sonra, bunun sebebi kesin olarak belirlenebilir. Hastalar genellikle kokunun kaynağını kendileri tespit edebilir. Bu türde olan kokuların engellenmesi için hastalar aşağıdaki tedbirleri alabilir.
- Ağız sağlığına, dişlerin ve diş etinin sağlıklı olmasına dikkat edilmelidir.
- Ağızda yer alan protez ve köprülerin diş doktoruna gidilerek, düzenli olarak kontrol altında tutulması gerekir.
- Tarçın ve şekersiz sakız çiğnenebilir.
- Gün boyu bol miktarda su içilmelidir.
- Burun tıkanıklığı olduğunda, geceleri bu şekilde uyumamak gerekir. Bu durumda ağızdan nefes alınacağından ağız kuruluğu kokuya neden olabilir.
- Basit şeker tüketilmemeye dikkat edilmelidir.
- Günde en az iki defa dişlerin fırçalanması ve diş ipi kullanılması gerekir.
- Sigara içme alışkanlığının terk edilmesi gerekir.
Ağız boşluğundan oluşmayan kokular: Bu tür ağız kokularının kaynağı dış etkenlerden dolayı meydana gelir. Genellikle kulak burun boğaz hastalıklarında, bağırsak gazlarında, sindirim kanalındaki sorunlarda bu tür kokular oluşur.