Zencefil, Güneydoğu Asya kökenli bir çiçekli bitkidir. Gezegendeki en sağlıklı (ve en lezzetli) baharatlar arasındadır. Zingiberaceae ailesine aittir ve zerdeçal, kakule ve havlıcan ile benzer ailendendir. Zencefilin sağlığa faydalarına gelecek olursak;
Gingerol içerir.
Zencefilin geleneksel ve alternatif tıbbın çeşitli formlarında çok uzun bir kullanım geçmişi vardır. Sindirime yardımcı olmak, mide bulantısını azaltmak ve amaçlarından birkaçını belirtmek için grip ve soğuk algınlığı ile savaşmaya yardımcı olmak için kullanılmıştır.
Zencefilin eşsiz kokusu ve aroması, en önemlisi gingerol olan doğal yağlarından gelir.
Gingerol, zencefildeki ana biyoaktif bileşiktir. Zencefilin tıbbi özelliklerinin çoğundan sorumludur.
Gingerol, araştırmalara göre güçlü anti-enflamatuar ve antioksidan etkilere sahiptir. Örneğin, vücutta aşırı miktarda serbest radikal bulunmasının sonucu olan oksidatif stresin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Başta sabah bulantısı olmak üzere birçok mide bulantısını tedavi edebilir.
Bazı kişilerde bulantı ve kusmayı hafifletmeye yardımcı olabilir. Zencefil, kemoterapiye bağlı mide bulantısına da yardımcı olabilir, ancak daha büyük insan çalışmalarına ihtiyaç vardır. Bununla birlikte, sabah bulantısı gibi hamilelikle ilgili mide bulantısı söz konusu olduğunda en etkili olabilir.
Toplam 1.278 hamile kadını içeren 12 çalışmanın gözden geçirilmesine göre, 1,1-1,5 gram zencefil mide bulantısı semptomlarını önemli ölçüde azaltabilir. Ancak bu inceleme, zencefilin kusma atakları üzerinde hiçbir etkisi olmadığı sonucuna varmıştır.
Zencefil güvenli kabul edilse de, hamileyseniz büyük miktarlarda almadan önce doktorunuzla konuşun.
Doğuma yakın veya düşük yapmış hamile kadınların zencefilden kaçınması önerilir. Zencefil, vajinal kanama ve pıhtılaşma bozuklukları öyküsü ile kontrendikedir.
Kilo vermeye yardımcı olabilir.
İnsanlarda ve hayvanlarda yapılan araştırmalara göre zencefil kilo vermede rol oynayabilir. 2019 tarihli bir literatür incelemesi, zencefil takviyesinin aşırı kilolu veya obezitesi olan kişilerde vücut ağırlığını, bel-kalça oranını ve kalça oranını önemli ölçüde azalttığı sonucuna varmıştır.
Obeziteye sahip 80 kadın üzerinde 2016 yılında yapılan bir araştırma, zencefilin vücut kitle indeksini (BMI) ve kan insülin seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini buldu. Yüksek kan insülin seviyeleri obezite ile ilişkilidir. Çalışma katılımcıları, 12 hafta boyunca nispeten yüksek günlük dozlarda – 2 gram – zencefil tozu aldı. Zencefilin kilo kaybını etkileme yeteneği, yakılan kalori miktarını artırmaya veya iltihabı azaltmaya yardımcı olma potansiyeli gibi belirli mekanizmalarla ilişkili olabilir.
Osteoartrit tedavisine destek olabilir.
Osteoartrit (OA) yaygın bir sağlık sorunudur. Eklem ağrısı ve sertlik gibi semptomlara yol açan vücuttaki eklemlerin dejenerasyonunu içerir. Bir literatür taraması, OA’larını tedavi etmek için zencefil kullanan kişilerin ağrı ve sakatlıklarında önemli azalmalar gördüğünü buldu.
Çalışma katılımcıları, 3 ila 12 hafta boyunca her gün 500 miligram (mg) ile 1 gram zencefil aldı. Çoğuna diz OA tanısı konmuştu.
2011’de yapılan bir başka araştırma, topikal zencefil, sakız, tarçın ve susam yağı kombinasyonunun diz OA’sı olan kişilerde ağrı ve sertliği azaltmaya yardımcı olabileceğini buldu.
Kronik hazımsızlığın tedavisine yardımcı olabilir.
Kronik hazımsızlık, midenin üst kısmında tekrarlayan ağrı ve rahatsızlık ile karakterizedir.
Midenin geç boşalmasının hazımsızlığın önemli bir nedeni olduğuna inanılmaktadır. Zencefilin midenin daha çabuk boşalmasına yardımcı olduğu gözlemlenmiştir.
2011’de yapılan bir çalışmada, bilinen bir nedeni olmayan hazımsızlık olan fonksiyonel dispepsisi olan kişilere zencefil kapsülleri veya plasebo verildi. Bir saat sonra hepsine çorba verildi.
Zencefil verilen kişilerde midenin boşalması 12 dakika sürmüştür. Plasebo verilenlerde 16 dakika sürdü.
Bu etkiler hazımsızlığı olmayan kişilerde de görülmüştür. Aynı araştırma ekibinin bazı üyeleri tarafından 2008 yılında yapılan bir çalışmada, 24 sağlıklı kişiye zencefil kapsülü veya plasebo verildi. Hepsine bir saat sonra çorba verildi. Plasebo yerine zencefil tüketmek midenin boşalmasını önemli ölçüde hızlandırdı.
Adet ağrısını önemli ölçüde azaltabilir.
Dismenore, adet döngüsü sırasında hissedilen ağrıyı ifade eder. Zencefilin geleneksel kullanımlarından biri, adet ağrısı da dahil olmak üzere ağrı kesicidir.
2009 yılında yapılan bir çalışmada, 150 kadına menstrüel dönemlerinin ilk 3 günü boyunca zencefil veya nonsteroid antiinflamatuar ilaç (NSAID) almaları talimatı verildi. Üç grup, zencefil tozu (250 mg), mefenamik asit (250 mg) veya ibuprofen (400 mg) olmak üzere günde dört doz aldı. Zencefil, ağrıyı iki NSAID kadar etkili bir şekilde azaltmayı başardı.
Daha yakın tarihli araştırmalar, zencefilin plasebodan daha etkili olduğu ve mefenamik asit ve asetaminofen/kafein/ibuprofen (Novafen) gibi ilaçlar kadar eşit derecede etkili olduğu sonucuna varmıştır.
Kanseri önlemeye yardımcı olabilecek bir madde içerir.
Zencefil, çeşitli kanser türleri için alternatif bir çare olarak incelenmiştir. Anti-kanser özellikleri, çiğ zencefilde büyük miktarlarda bulunan gingerol’den kaynaklandığı düşünülmektedir.
Kolorektal kanser için normal risk altındaki bireyler üzerinde yapılan 28 günlük bir çalışmada, günde 2 gram zencefil özü, kolondaki proinflamatuar sinyal moleküllerini önemli ölçüde azalttı. Bununla birlikte, kolorektal kanser riski yüksek olan bireylerde yapılan bir takip çalışması aynı sonuçları vermedi.
Zencefilin pankreas kanseri ve karaciğer kanseri gibi diğer gastrointestinal kanserlere karşı etkili olabileceğine dair sınırlı da olsa bazı kanıtlar vardır.
Meme kanseri ve yumurtalık kanserine karşı da etkili olabilir. Genel olarak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Beyin fonksiyonlarını iyileştirebilir ve Alzheimer hastalığına karşı koruyabilir.
Oksidatif stres ve kronik inflamasyon yaşlanma sürecini hızlandırabilir. Alzheimer hastalığının ve yaşa bağlı bilişsel gerilemenin sebepleri arasında olduklarına inanılıyor.
Bazı hayvan çalışmaları, zencefildeki antioksidanların ve biyoaktif bileşiklerin beyinde meydana gelen inflamatuar yanıtları engelleyebileceğini düşündürmektedir.
Zencefilin doğrudan beyin işlevini geliştirmeye yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar da var. 2012 yılında sağlıklı orta yaşlı kadınlar üzerinde yapılan bir çalışmada, günlük zencefil özü dozunun reaksiyon süresini ve çalışma belleğini iyileştirdiği gösterildi.
Ek olarak, hayvanlar üzerinde yapılan çok sayıda çalışma, zencefilin beyin fonksiyonlarındaki yaşa bağlı düşüşe karşı korunmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Zencefil’in Olası Yan Etkileri
Küçük dozlarda zencefilin çok az yan etkisi vardır. Yüksek dozda zencefil mesela günde 5 gramdan fazla yan etki olasılığını artırır. Zencefil ciltte kızarıklığa neden olabilir. Ayrıca zencefil tüketmenin olası yan etkileri arasında gaz, göğüste ağrılı yanma hissi, mide bulantısı ve ağız tahrişi sayılabilir.
Bununla birlikte, Zencefil kanama riskini artırabilir. Kanama bozukluğunuz varsa, güvenli olmayabilir. Zencefil de dahil olmak üzere aldığınız bitkisel ilaçları daima doktorunuza bildirin.
Düzenli olarak herhangi bir ilaç alıyorsanız, zencefil takviyesi kullanmaya başlamadan önce doktorunuzla konuşun. Kan sulandırıcılar ve diyabet ve yüksek tansiyon ilaçları ile etkileşime girebilirler.
Son Yorumlar