Çoğu kez kokusundan dolayı kaçındığımız bitki sarımsak, eski zamanlardan beri insan vücudu için oldukça faydalı bir bileşen olarak kabul edilmiştir. Sarımsak (Allium sativum) binlerce yıldır tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır. Sanskritçe kayıtları, ilacının yaklaşık 5.000 yıl önce kullanıldığını ve Çin tıbbında en az 3.000 yıldır kullanıldığını gösteriyor. Mısırlılar, Babilliler, Yunanlılar ve Romalılar sarımsağı şifa amacıyla kullandılar. 1858’de Pasteur sarımsağın antibakteriyel aktivitesine dikkat çekti ve Birinci ve İkinci Dünya Savaşı sırasında kangreni önlemek için antiseptik olarak kullanılmıştır.
Sarımsak, yüksek oranda C vitamini, B6 vitamini gibi vitaminlerden, fosfor, manganez, çinko, kalsiyum ve demir gibi temel diyet minerallerinden oluşur. Ayrıca karbonhidratlara ve az miktarda proteine ek olarak tiamin ve pantotenik asit içerir.
Sarımsak, kardiyovasküler, antineoplastik ve antimikrobiyal özellikleri nedeniyle tıbbi olarak uzun süredir kullanılmaktadır. Allisin başta olmak üzere kükürt bileşikleri, sarımsak bitkisinin kök soğanındaki aktif bileşenler olarak ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmalar, Sarımsak’ın sağlık üzerinde pek çok faydası olduğunu ortaya koymuştur. Bunlardan bazılarına değienecek olursak;
SARIMSAĞIN ANTİKANSER ETKİSİ
Vaka kontrollü bir grup hastanın takibini içeren çalışmalarda, sarımsak ve diğer allium sebzelerinin (örneğin soğan, pırasa, arpacık, frenk soğanı) yüksek tüketimiyle mide ve kolon kanseri riskinde azalma olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, araştırmalar prostat, yemek borusu ve kolon kanserini ortadan kaldırmak için oldukça faydalı olduğunu öne sürüyor. Kanser denilen ölümcül hastalığa neden olan kanserojen bileşiklerin üretim sürecini önemli ölçüde azalttığı gözlemlenmiştir. Sarımsak’ın, meme kanserine neden olan memede kist ve tümör gelişme olasılığını ortadan kaldırmak için de faydalı olduğu düşünülmektedir.
SARIMSAK’IN LİPİD DÜŞÜRÜCÜ ETKİLERİ
Birçok klinik çalışma, sarımsağın lipid seviyeleri üzerindeki etkilerini incelemiştir. Sarımsağın toplam kolesterol üzerindeki etkisine ilişkin 1993 ve 1994 yıllarında yürütülen iki çalışmadan elde edilen sonuçlar, plaseboya kıyasla toplam kolesterol düzeylerinde % 9 ila 12 oranında bir azalma olduğunu göstermektedir. Standartlaştırılmış kuru sarımsak tozu kullanan plasebo kontrollü çalışmaların daha yakın tarihli bir çalışmasında, toplam kolesterol seviyelerinde, dL başına 19.2 mg, düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol seviyelerinde, dL başına 6.7 mg, önemli düşüşler gösterdi ve trigliserit seviyelerinde dL başına 21.1 mg gibi bir azalma gözlemlendi.
Sarımsakları ticari bir lipit düşürücü ilaçla (bezafibrat, Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunmayan bir fibrik asit türevi) karşılaştıran bir Avrupa araştırması, bunların lipitleri istatistiksel olarak anlamlı bir ölçüde azaltmada eşit derecede etkili olduğunu buldu.
SARIMSAK’IN ANTİMİKROBİYAL ETKİLERİ
Bazı araştırmalar sarımsağın gram pozitif ve gram negatif bakterilere, virüslere, mantarlara ve parazitlere karşı antimikrobiyal aktivite gösterdiğini göstermiştir. Topikal (cilde uygulanan) ve diyet sarımsak geleneksel olarak enfeksiyonların (özellikle sindirim, solunum ve dermatolojik enfeksiyonların) tedavisinde kullanılmıştır.
SARIMSAK’IN YÜKSEK TANSİYON ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Doğal bir bitkisel bileşen olan sarımsak, özellikle hipertansiyon semptomları olmak üzere stres seviyelerini hafifletmek için etkili bir ilaçtır. Sarımsağın önemli bir bileşeni olan allisin, basınç artışı durumunda kan damarlarını gevşetmeye yardımcı olur. Ayrıca trombosit agregasyonuna karşı direnç sağlar ve böylece tromboz gibi durumları önler ve bunlarla savaşır.
Sarımsağın antihipertansif etkileri tartışmalıdır. Sarımsağın hipertansiyon üzerindeki etkisini değerlendiren 1994 tarihli bir çalışmada, üç deneme sistolik kan basıncında önemli düşüşler (7,7 mm Hg daha fazla düşüş) gösterdi ve dört deneme sarımsak tedavisi ile diyastolik kan basıncında düşüş (5 mm Hg daha fazla düşüş) gösterdi. Diğer bir çalışmada, Plaseboya kıyasla sarımsakla tedavi edilen hastalarda sadece üç deneme diyastolik kan basıncında istatistiksel olarak anlamlı bir azalma (% 2 ila 7) ve bir tanesi sistolik kan basıncında istatistiksel olarak anlamlı bir azalma (yaklaşık % 3) gösterdi.
SARIMSAK CİLDİ TEMİZLER
Sarımsağın antibakteriyel özellikleri ve antioksidanları, akneye neden olan bakterileri öldürerek cildinizi temizler. Bir çalışma, çiğ sarımsakları sivilcelerin üzerine sürmenin sivilceleri temizleyebileceğini gösteriyor. Ancak sarımsağın cildinizde yanma hissine neden olabileceğini unutmayın. Özellikle başka cilt bakım ürünleri kullanıyorsanız, bu tekniği denemeden önce dermatoloğunuza danışın.
SARMISAK’IN ZARARLARI
SARIMSAK’IN KARACİĞER ÜZERİNE ETKİLERİ
Karaciğer, kanın temizlenmesi, yağ metabolizması, protein metabolizması ve vücudumuzdan amonyağın uzaklaştırılması gibi çeşitli işlevleri yerine getirdiği için vücudumuzun hayati bir organıdır. Birkaç araştırmaya göre, sarımsağın, büyük miktarlarda alındığında karaciğer toksisitesine neden olabilen allisin adı verilen bir bileşikle yüklü olduğu bulunmuştur.
SARIMSAK’IN KANAMAYI ARTIRICI ETKİSİ
Sarımsak doğal bir kan sulandırıcıdır, bu nedenle varfarin, aspirin vb. gibi kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte çok miktarda sarımsak tüketilmemelidir. Bunun nedeni, kan sulandırıcı ilaç ve sarımsağın birleşik etkisinin tehlikeli olmasıdır ve kanama riskini artırabilir.
MİDE BULANTISI, KUSMA VE MİDE EKŞİMESİ
Sarımsak mide ve bağırsaklar üzerinde bir takım etkilere sahiptir. ABD Ulusal Kanser Enstitüsü tarafından yayınlanan bir rapora göre, aç karnına taze sarımsak tüketmek mide ekşimesi, mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir. Harvard Tıp Okulu tarafından yayınlanan bir rapora göre sarımsak, GÖRH’ye (gastroözofageal reflü hastalığı) neden olabilecek bazı bileşikler içerir.
SARIMSAK VAJİNAL ENFEKSİYONU ŞİDDETLENDİRİR
Vajinanın hassas dokularını tahriş ederek mantar enfeksiyonunu şiddetlendirebileceğinden, vajinal mantar enfeksiyonunu tedavi etmek için sarımsak yemekten kaçınılmalıdır.
Bunların haricinde, çok sarımsak tükemek, halsizlik, terleme ve bulanık görme gibi durumlara da sebep olabilir.
Son Yorumlar